woensdag 20 maart 2013

dinsdag 10 juli 2012

Is de wereld zonder religie kil en zonder cultuur?

Onlangs had ik een kort twitter 'gesprek' met de historicus Jan Dirk Snel dat mij aan het denken zette. Jan Dirk plaatste de volgende tweet.




Het 'gesprek' ging als volgt verder:

@groeneveld64: Ik ook, in hun aard zijn het ook verschillende zaken. Ik ben trouwens ook voor een volledige scheiding van religie en politiek en ook van religie en wetgeving #durftedromen

‏@JDSnel: Zal niet gaan, omdat de wet zich overal mee bemoeit. Maar de scheiding van kerk en staat (1796) maakt relatie gelijkwaardiger.

@groeneveld64: Ik weet het: scheiding van religie van politiek en wetgeving is helaas een utopie. Het opheffen van alle religies helaas ook ‪#religie‬

@JDSnel: Wat daar utopisch aan is, ontgaat me. Liefhebber van een onmenselijke, barre, kille wereld zonder cultuur?

@groeneveld64: Kan er zonder religie geen cultuur zijn? Is de wereld kil zonder religie?

Daar stokte de conversatie tot mijn spijt omdat er geen reactie van de andere kant meer kwam, terwijl naar mijn gevoel het interessantste deel net moest komen.

Er valt zeker veel te zeggen voor het standpunt van Jan Dirk. Immers, veel van de kunst en cultuur die wij hebben vindt zijn oorsprong in religies. De oudste gevonden kunstvoorwerpen zijn ongetwijfeld vaak bedoeld als uiting van het geloof van de maker, denk aan de ca.. 25.000 jaar oude Venus van Willendorf, hoogstwaarschijnlijk een afbeelding van een moedergodin.

Venus van Willendorf

Maar denk ook aan de kunst van de Grieken en de Romeinen, aan Chinese tempels, aan de christelijke kunst uit de middeleeuwen en de Renaissance, en zo kan ik nog wel even door gaan. Religie is terug te vinden in de schilderkunst, beeldhouwkunst, bouwkunst, muziek (Mattheus-Passion) en in de literatuur. Van veel kunstwerken die in de laatste eeuwen zijn gemaakt is de kerk de opdrachtgever geweest. Volgens de kunsthistoricus Peter Nissen is het idee van kunst als creatieve expressie pas in de achttiende eeuw ontstaan.

Ook onze cultuur is het product van religieuze overtuigingen. Veel van onze 'normen en waarden' zijn voortgekomen uit religie. In onze westerse cultuur is dat vooral het christelijke geloof, met misschien een beetje joodse cultuur en in Spanje, Portugal en Zuid Italië een snufje Islam. Geleidelijk komen er de laatste jaren in onze eigen cultuur ook elementen van andere geloofsovertuigingen terecht. De oorzaak daarvan is natuurlijk de multiculturele aard van onze samenleving.

Religies hebben de mensheid dus veel moois gebracht, maar ontegenzeggelijk ook veel kwaad, zoals oorlogen, uitbuiting, genocide, verkrachting, marteling en kindermisbruik. In mijn optiek slaat de balans daarbij naar de verkeerde kant uit. Vandaar mijn getwitterde idealistische wens om alle religies op te heffen. Daarbij rijst dus de vraag of de wereld zonder religie kil en zonder cultuur zou zijn zoals Jan Dirk kennelijk meent.

Laten we er voor een gedachte-experiment eens van uit gaan dat we alle religies met ingang van volgende maand zouden kunnen opheffen. Zou dat betekenen dat we dan alle cultuur ineens kwijt zijn? Het antwoord is natuurlijk nee. Alle kunst en cultuur uit het verleden blijft gewoon behouden. De kerken, schilderijen en muziekstukken blijven gewoon bestaan en ook onze normen en waarden zouden niet ineens veranderen.
Zouden onze kunstenaars acuut stoppen met het maken van kunst? Het antwoord is weer nee. Veel kunstenaars zijn wellicht spiritueel ingestelde mensen, maar onder onze hedendaagse kunstenaars zijn er veel atheïsten, misschien zijn de atheïsten zelfs in de meerderheid. Anton Corbijn blijft dus gewoon fotograferen, Sasja Bork schilderen, Eddy Roos blijft bronzen beelden maken en Piet Boon blijft gewoon interieurs en meubels ontwerpen.


Zou onze cultuur zich bij afwezigheid van religie niet verder ontwikkelen? Ook daarop luidt het antwoord nee. Waar mensen bij elkaar zijn ontwikkelt zich een cultuur, ook zonder religie. Cultuur is immers niets anders dan de manier waarop een samenleving functioneert. Zouden onze normen en waarden zich niet verder ontwikkelen of zouden ze zonder religie gedoemd zijn te verdwijnen? Ook daarop durf ik nee te antwoorden. Er is nooit aangetoond dat alleen religieuze mensen normen en waarden hebben of dat de normen en waarden van religieuze mensen beter of van een hogere orde zijn dan die van atheïsten. Zowel onder religieuze als onder niet-religieuze mensen komen goede en slechte voor, weldoeners en misdadigers, sociale en asociale mensen.

De conclusie is dus dat er ook zonder religie cultuur zal zijn. En of de wereld kil zou zijn zonder religie? Absoluut niet. Warmte komt voort uit liefde en medemenselijkheid en niet uit religies. Ik kan dus dromen van het opheffen van alle religies zonder liefhebber van een onmenselijke, barre, kille wereld zonder cultuur te zijn. Maar ik weet dat het een niet realiseerbare werkelijkheid is, een utopie dus.

Imagine there's no countries
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people living life in peace

You, you may say
I'm a dreamer, but I'm not the only one
I hope some day you'll join us
And the world will be as one

John Lennon

maandag 23 april 2012

De kennismaking

De man met de flaporen in de Prius voor mij had duidelijk alle tijd van de wereld. Bij iedere zijstraat remde hij lang van tevoren af, leunde alvast naar voren en probeerde zo vroeg mogelijk de zijstraat in te kijken terwijl hij steeds langzamer ging rijden tot de vaart er bijna helemaal uit was. Toen hij in een zijstraat iets zag bewegen trapte hij, duidelijk geschrokken, hard op de rem zodat hij met een schok tot stilstand kwam. Zijn vrouw leverde zo te zien commentaar op zijn rijstijl. Ze zat tenminste heftig gesticulerend tegen hem te praten. Ik kon natuurlijk niet horen wat er gezegd werd, maar aan de gebaren en haar driftig bewegende grijze hoofd te zien ging het er heftig aan toe en het duurde even voordat hij, heel langzaam, weer optrok tot hij zijn oude slakkengangetje weer had bereikt en het ritueel van voren af aan begon. Ik reed onfatsoenlijk dicht achter hem met mijn lichten aan en kon nog net de neiging om te toeteren bedwingen. Normaal rijd ik niet zo asociaal, maar ik was al te laat voor een afspraak en wilde niet nog meer tijd verliezen. De auto voor mij was bij een paar flauwe bochten in de weg aangekomen en iedere bocht was voor de bestuurder aanleiding om verder af te remmen, hoewel je hier zeventig mocht en hij hooguit veertig reed. 'Godverdomme, hoe kan je afremmen als je al stil staat,' vloekte ik hardop in mijn auto terwijl ik nog dichterbij ging rijden. De Prius was nu aan het eind van de weg gekomen en, alsof hij mijn gemopper gehoord had stopte de auto voor de t-splitsing. Er kwam geen verkeer aan en ik wilde al optrekken toen ik merkte dat de auto voor me dat niet deed. De bestuurder bleef wachten op een aantal auto's die in de verte aan kwamen rijden en liet ze voor gaan. Inmiddels kwamen er ook auto's van links aan. Galant liet hij die auto's ook voorgaan. Ik seinde met mijn grote licht. Uiteindelijk ging de Prius weer rijden. Hij ging linksaf. Ik moest ook linksaf. Ik bleef vlak achter hem en zette mijn grote licht nu permanent aan en bleef aan zijn bumper hangen terwijl ik achter hem heen en weer ging zodat mijn grote licht hinderlijk via zijn achteruitkijkspiegel in zijn ogen flitste.
Ik moest nu wel opschieten, anders kwam ik te laat bij de ouders van het nieuwe vriendinnetje van onze zoon. Ze hadden ons uitgenodigd voor een etentje bij hun thuis om kennis te komen maken. Het nieuwe vriendinnetje zou koken. Mijn vrouw en zoon waren daar al, maar ik kwam rechtstreeks uit mijn werk en ik was natuurlijk te laat vertrokken. Ik kon het echt niet maken om te laat voor het eten aan te komen. Ik toeterde nu toch maar langdurig en gaf vol gas om de Prius snel, tussen twee tegenliggers door, in te halen. Ik moest weer snel naar rechts om de op mij af komende tegenligger niet te rammen, waarbij ik de Prius flink sneed. Ik zag de man in de Prius verschrikt opzij kijken. Hij stond al weer vol op de rem. Ik stak mijn middelvinger naar hem op terwijl zijn flaporen uit het zicht verdwenen.
Ik gaf nu vol gas. Kon ik nu beter via de snelweg rijden of binnendoor gaan? Ik twijfelde. Op de snelweg stond om deze tijd een file, maar misschien was de snelweg toch sneller dan binnendoor. Ik moest nu kiezen, want voor de snelweg moest ik hier linksaf. Ik koos voor binnendoor. Foute keuze! Er waren meer mensen die voor binnendoor hadden gekozen. Terwijl ik tergend langzaam vooruit kwam keek ik op mijn horloge. Ik was al veel te laat. Ik zat me te verbijten en hoorde in gedachten het verwijtende commentaar al dat ik ongetwijfeld zou krijgen. Na wat een eindeloze tijd leek stopte ik voor de deur van het adres waar ik moest zijn. Toen ik aanbelde en het nieuwe vriendinnetje open deed putte ik me uit in verontschuldigingen: 'Sorry hoor, maar er zat een ouwe zak met flaporen in een Prius voor me en die ging zo langzaam dat ik dacht dat hij al dood was, maar het zelf nog niet wist. Sommige mensen moesten ze echt hun rijbewijs afnemen.' Het nieuwe vriendinnetje lachte en zei dat het niet erg was en dat mijn zoon en vrouw met haar ouders in de woonkamer aan de borrel zaten. Terwijl ze het zei ging de deur van de woonkamer open. De man met de flaporen uit de Prius kwam de gang in.


maandag 27 juni 2011

Waarom ik misschien niet meer op Geert moet stemmen

In een vorig blog heb ik uitgelegd waarom ik begin dit jaar op Geert heb gestemd. Sindsdien wordt ik heen en weer geslingerd. Ben ik nu wel of niet voor Geert? De aanvallen op hem door andere politici, waarbij hij steevast als een gevaarlijke gek wordt neergezet, een soort nieuwe Hitler, voel ik als een persoonlijke aanval. Ik heb immers op Geert gestemd en word, met Geert, in een soort nazihoek neergezet waar ik niet thuis hoor. En met mij nog heel veel andere Nederlanders.

De theoloog en schrijver Rob Riemen noemde Wilders en sympathisanten fascisten. Mij dus ook. Goedkope retoriek en zijn uitspraak zegt meer over meneer Riemen dan over mij. Gelukkig sta ik niet alleen. Een student van de Universiteit van Utrecht heeft bij de universiteit een klacht ingediend en wilde niet dat Riemen op 4 mei een herdenkingstoespraak zou houden. Ik kan me zijn gevoel bij Riemen goed voorstellen.

De cynische felicitatie van Wilders met de 65ste verjaardag van de PvdArabieren op 1 mei hoort in dezelfde categorie opmerkingen als die van Riemen thuis. Oud kamerlid Mei Li Vos was daarom van mening dat PVV'ers weg moeten blijven van de Nationale herdenking. Een beetje kort door de bocht misschien, maar ik begrijp haar reactie wel.

Volgens Wilders herdenken we op 4 mei de slachtoffers van het (nationaal) socialisme. Dat is een ronduit domme opmerking. PVV ideoloog Martin Bosman noemde de NSB een socialistische beweging en Hitler, als lid van de NSDAP, een socialist. Nog dommer.

Ed van Thijn stelde dat de oorlog in alle geledingen wordt misbruikt, zowel door de PVV als door zijn eigen PvdA. Hij vindt dat we moeten discussieren met de argumenten van vandaag en niet met de misdaden van gisteren. Ik ben het bij wijze van uitzondering volledig met hem eens.
Zijn opmerking geldt ook voor de Israeliërs en hun aanhangers. Natuurlijk is het vreselijk wat het Joodse volk in de oorlog is aangedaan. Maar laten we nu eens kijken naar de argumenten van vandaag. Vandaag doen de Israeliërs met de Palestijnen hetzelfde wat de nazi's in het verleden met de Joden deden. Ze hebben ze opgesloten in getto's met een muur er omheen.  Ze hebben daarnaast hun gebied ingepikt en gaan daar nog steeds mee door. Checkpoints en roadblocks maken studeren, werken en het bezoeken van familie vrijwel onmogelijk. Vernederingen door de bezetter zijn aan de orde van de dag. De economie van de bezette gebieden is kapot.

Geert kiest zonder meer de kant van de bezetters in Israël, zonder zich om de onderdrukten te bekommeren. Misschien komt het doordat hij in zijn jeugd in de kibutz heeft gewerkt. Hij heeft een begrijpelijke sympathie voor de Joden. Ikzelf ken veel Joodse Israeliërs. Ook onder hen zijn er steeds meer die vinden dat ook de Palestijnen die in 1948 uit hun huizen zijn verjaagd, en daar nu Joden in zien wonen, recht hebben op een menswaardig bestaan. Geert zou verder moeten kijken dan zijn neus lang is.

- Posted using BlogPress from my iPad

vrijdag 6 mei 2011

We gaan op jodenjacht


Deze column heeft bij de wedstrijd columnschrijven van De bibliotheek Zoetermeer en Het Streekblad de 3e prijs gekregen (uitgereikt 5 mei 2011)

Jurycommentaar:
Uiteindelijk heeft de jury drie winnaars gekozen. Er was één inzender die zijn column een andere titel gaf dan 
Bevrijding moet je vieren. Een schrijver met een duidelijke eigen stem. Een tekst die blijft hangen. Ontzettend goed geschreven en inspelend op de actualiteit. Een column die blijft nadeinen in je hoofd, zelfs als je geen moer om voetbal geeft. Peter Groeneveld schreef een column over ADO-supporters: We gaan op jodenjacht. Volgens de jury had de column nog mooier geweest als het had geëindigd met de woorden: hij weet het echt niet. Dat is waar de column over gaat, niet over voetbal of een scheldnaam, maar over onwetendheid. En daarmee verdient Peter Groeneveld de 3e prijs. 

We gaan op jodenjacht.

'We gaan op jodenjacht,' zongen de ADO-supporters na hun overwinning op AJAX. Profvoetballer Lex Immers danste op de tafel en schreeuwde de slogans in zijn overwinningsroes uit volle borst mee. De trainers keken toe. Toen ik het zag voelde ik afkeer. Niet vanwege het vermeende antisemitisme. Het was duidelijk dat de ADO’ers helemaal niets tegen de Joden als bevolkingsgroep hadden. Het ging ze om de tegenstanders: Ajax. Ik weet zeker dat Lex een keurige jongen is. Na die prachtige overwinning had hij echt geen racistische gedachten. Hij vierde feest, en terecht. ADO had een topprestatie geleverd! Mijn afschuw kwam voort uit het onsportieve natrappen. Je moet een waardige overwinnaar zijn. Het gebeurde was koren op de molen van Federatief Joods Nederland. De FJN bracht deze zaak in verband met het vermoorde Israëlische gezin in de nederzetting Itamar. Krokodillentranen natuurlijk. Want hoe sympathiek ik Israëliërs ook vind, als ze wat willen doen aan racisme dan moeten ze ook hand in eigen boezem steken. Alle VN-resoluties over de Palestijnse kwestie spreken zich uit tegen het Israëlische beleid. Toen Lex Immers zich verontschuldigde door te zeggen dat hij dacht dat ‘Joden’ een geuzennaam voor AJAX was drong het tot me door: hij weet het echt niet. Hij weet niet wat er in de oorlog met de Joden gebeurd is. Bevrijding moet je vieren, om racisme geen kans te geven.

woensdag 2 maart 2011

Waarom ik op Geert stem

Zolang ik mag stemmen heb ik op de VVD gestemd. Oké, met een misstap de allereerste keer toen ik op de PSP heb gestemd. De PSP is later, samen met de communisten van de CPN en de PPR opgegaan in Groen Links. Behoorlijk fout dus. Maar goed, dat was in 1974 of zo.
Na die allereerste zinsbegoocheling ben ik trouw op de VVD blijven stemmen tot de genante machtsstrijd in die partij er voor zorgde dat ik mijn lidmaatschap heb opgezegd. En toen moest ik wat anders.

Op Geert stemmen wordt natuurlijk door een groot publiek als "fout"gezien. Als je dat doet dan deug je toch op een of andere manier niet. Op z'n minst is er dan een steekje aan je los. En juist dát is het wat mij opstandig maakt. Ik maak zelf wel uit hoe ik over dingen denk en wil me daarbij niet door de massa laten ringeloren. Juist doordat op Geert stemmen als politiek niet correct wordt gezien door fatsoensrakkers word ik onweerstaanbaar naar de PVV toe gedreven. Geert durft datgene te zeggen wat van anderen niet gezegd mag worden. Geert heeft ballen. En dat kun je van de meeste andere politici niet zeggen.

Dat wil niet zeggen dat ik het op alle punten met Geert eens ben. O, ik zou niet op de PVV stemmen als ik mij in grote lijnen niet in hun standpunten zou kunnen vinden. Zo vind ik meer agenten, meer verpleegkundigen, focus op het onderwijs, meer rechten voor ouderen en gehandicapten prima. Dat we kernenergie i.p.v. die debiele windmolens moeten gebruiken riep ik al toen ik nog student was. En ook het streven om immigranten pas recht op een uitkering te geven nadat ze tien jaar in Nederland gewerkt hebben is me uit het hart gegrepen. Mijn zoons moeten bij voorbeeld ook gewoon werken voor hun geld, daar is niets mis mee.

Maar er zijn ook dingen waarover ik duidelijk een andere mening heb. Zo vind ik Geert wel erg veel nadruk op die hoofddoekjes leggen. Van mij mogen ze, er zijn ook mensen die hoeden of petten dragen. En joden dragen keppeltjes. Zo lang ik hun gezicht maar kan zien vind ik het best. Geert heeft het over een joods-christelijke traditie die wij zouden hebben. Ik weet niet wat dat is. Joden en christenen hebben nogal een ander geloof en andere gebruiken. Het gezeur over een opkomend Eurabië vind ik ronduit belachelijk, mijn spellingchecker trouwens ook, want die wil er Eurazië van maken. Ook vind ik de pro-Israëlische Geert blind voor wat de Israëliërs met de Palestijnen doen, onder andere in Gaza.

Ik weet ook niet of ik in de toekomst op Geert zal blijven stemmen. Zo lang als "links" mij het gevoel blijft geven dat ik een asociale idioot ben als ik op Geert stem is de kans groot dat ik dat juist blijf doen. Kennelijk moet er dan in onze democratie nog iets recht gezet worden. Het belangrijkste dat Geert met z'n PVV al deels heeft bereikt is dat het praten over problemen die immigranten veroorzaken geen taboe meer is. Als ik door Marokkanen ben beroofd kan ik dat nu gewoon zeggen zonder voor racist te worden uitgemaakt. Net zo goed als ik mag zeggen dat het opgeschoten Nederlandse jongens waren als dat zo was. En misschien gaat Geert zich in de komende jaren genuanceerder opstellen. Ik hoop het maar.

woensdag 17 november 2010

Nederlandse overheid in Nederland de baas, niet de FIFA

Het kabinet steunt de kandidatuur van Nederland voor het WK in 2018 en voor andere sportevenementen zoals de Olympische Spelen, maar wil wel de baas blijven in Nederland. Dit is zelfs vastgelegd in het regeerakkoord tussen VVD en CDA waarin letterlijk staat: "Daarbij moet natuurlijk wel helder zijn dat de Nederlandse overheid de baas blijft tijdens deze evenementen en niet het IOC of de FIFA"

Het is verbazingwekkend dat in Nederland zo veel weldenkende mensen, verblind door het enthousiasme voor 'hun' sport, er voor zijn om het WK naar Nederland te halen. Zo blijven voetballiefhebbers volledig ongefundeerd beweren dat het naar Nederland halen van het WK goed zou zijn voor de economie. Ik zal u maar even gelijk uit die droom halen. SEO economisch onderzoek is een onafhankelijk instituut zonder winstoogmerk, gelieerd aan de Universiteit van Amsterdam (www.seo.nl). SEO heeft in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken een onderzoek gedaan naar de winstgevendheid van het WK voor Nederland. Daarbij is een waarschijnlijk scenario, een gunstig scenario en een ongunstig scenario doorgerekend. Uit het onderzoek blijkt dat het WK Nederland per saldo waarschijnlijk 155 miljoen euro zal kosten. In het slechtste geval kan het verlies oplopen tot 1.063 miljoen (ruim een miljard euro dus), in het gunstigste geval kan er een winst van 404 miljoen euro worden verwacht. De ervaring leert dat de opbrengsten meestal tegenvallen (doordat veel mensen tijdens dergelijke evenementen vanwege de drukte toch maar liever thuisblijven) en de kosten meestal ook. We kunnen dus met grote zekerheid vaststellen dat het WK Nederland veel geld gaat kosten.

Dan is er nog de mateloze arrogantie van de FIFA die op zich al reden genoeg is om het WK niet naar Nederland te willen halen. De eisen van de FIFA zijn werkelijk ongehoord. Zo wil de FIFA volledige vrijstelling van belastingen, waaronder BTW. De normale arboregels mogen niet gelden voor de FIFA en FIFA medewerkers moeten juridische immuniteit krijgen en vrijbaan op de snelweg.

Laten we reeel zijn, er zijn best andere groepen die ook graag belastingvrijstelling zouden willen hebben en die er in mijn optiek eerder voor in aanmerking komen dan de FIFA. Om maar een paar voorbeelden te noemen: bejaarden, chronisch zieken, ziekenhuizen en zorginstellingen, sociale werkplaatsen, postbodes van TNT Post, TNT Post zelf misschien, op voorwaarde dat ze geen postbodes ontslaan, cafe's die door het rookverbod in de problemen zijn geraakt en zo kan ik nog wel even doorgaan. Waarom de arboregels niet op de FIFA van toepassing mogen zijn is mij een raadsel. Wat zijn ze dan van plan? En waarom moeten ze vrijbaan krijgen op de snelweg? Zijn FIFA medewerkers zo veel belangrijker dan andere mensen? Is hun tijd echt zo veel kostbaarder dan van een willekeurige stukadoor, winkelier of hartchirurg? Het meest beangstigend is nog wel de eis van juridische immuniteit. Wat zijn ze van plan om hier uit te spoken dat ze dat nodig hebben? Gaan de FIFA rechtbanken nu standrechtelijk Bavaria babes executeren en willen ze daarom onschendbaarheid?

Ik kan persoonlijk nog steeds niet begrijpen dat er uberhaupt zoiets kan bestaan als een FIFA rechtbank. Wat heeft de FIFA met rechtspraak te maken? Hoe kan het dat Nederlandse staatsburgers tot 6 maanden gevangenisstraf dreigen te worden veroordeeld door, nota bene, een voetbalrechtbank vanwege een kennelijk halsmisdrijf als "...het ontplooien van commerciele activiteiten en het maken van sluikreclame..."? Wist u dat het instellen van deze speciale voetbalrechtbanken tijdens het afgelopen WK in Zuid Afrika 4,5 miljoen euro heeft gekost? Dat bedrag had beter aan de armen in dat land besteed kunnen worden dan aan de eer en glorie van Budweiser zoals nu het geval is.

De limit is nog wel dat onze sportminister Edith Schippers een "vermanende brief" van de FIFA heeft mogen ontvangen omdat Nederland de eisen niet onvoorwaardelijk heeft geaccepteerd. Waar haalt de FIFA het gore lef vandaan om een Nederlandse minister terecht te wijzen? Gelukkig blijft het kabinet op het standpunt staan dat de eisen niet worden ingewilligd, zoals ook in Belgie het geval is. Jammer dat ze wel achter de kandidatuur blijven staan.

Van mij mogen ze weg blijven, Ruud Gullit, Ricardo Teixeira, Harry Been en het hele WK zooitje.

- Posted using BlogPress from my iPad