Ik ben trouwens voor de scheiding van nieuws en sport. Maar dan ook volledig.#dingendiewenietwillenweten
— Jan Dirk Snel (@JDSnel) July 6, 2012
Het 'gesprek' ging als volgt verder:
@groeneveld64: Ik ook, in hun aard zijn het ook verschillende zaken. Ik ben trouwens ook voor een volledige scheiding van religie en politiek en ook van religie en wetgeving #durftedromen
@JDSnel: Zal niet gaan, omdat de wet zich overal mee bemoeit. Maar de scheiding van kerk en staat (1796) maakt relatie gelijkwaardiger.
@groeneveld64: Ik weet het: scheiding van religie van politiek en wetgeving is helaas een utopie. Het opheffen van alle religies helaas ook #religie
@JDSnel: Wat daar utopisch aan is, ontgaat me. Liefhebber van een onmenselijke, barre, kille wereld zonder cultuur?
@groeneveld64: Kan er zonder religie geen cultuur zijn? Is de wereld kil zonder religie?
Daar stokte de conversatie tot mijn spijt omdat er geen reactie van de andere kant meer kwam, terwijl naar mijn gevoel het interessantste deel net moest komen.
Er valt zeker veel te zeggen voor het standpunt van Jan Dirk. Immers, veel van de kunst en cultuur die wij hebben vindt zijn oorsprong in religies. De oudste gevonden kunstvoorwerpen zijn ongetwijfeld vaak bedoeld als uiting van het geloof van de maker, denk aan de ca.. 25.000 jaar oude Venus van Willendorf, hoogstwaarschijnlijk een afbeelding van een moedergodin.
 |
| Venus van Willendorf |
Maar denk ook aan de kunst van de Grieken en de Romeinen, aan Chinese tempels, aan de christelijke kunst uit de middeleeuwen en de Renaissance, en zo kan ik nog wel even door gaan. Religie is terug te vinden in de schilderkunst, beeldhouwkunst, bouwkunst, muziek (Mattheus-Passion) en in de literatuur. Van veel kunstwerken die in de laatste eeuwen zijn gemaakt is de kerk de opdrachtgever geweest. Volgens de kunsthistoricus Peter Nissen is het idee van kunst als creatieve expressie pas in de achttiende eeuw ontstaan.
Ook onze cultuur is het product van religieuze overtuigingen. Veel van onze 'normen en waarden' zijn voortgekomen uit religie. In onze westerse cultuur is dat vooral het christelijke geloof, met misschien een beetje joodse cultuur en in Spanje, Portugal en Zuid Italië een snufje Islam. Geleidelijk komen er de laatste jaren in onze eigen cultuur ook elementen van andere geloofsovertuigingen terecht. De oorzaak daarvan is natuurlijk de multiculturele aard van onze samenleving.
Religies hebben de mensheid dus veel moois gebracht, maar ontegenzeggelijk ook veel kwaad, zoals oorlogen, uitbuiting, genocide, verkrachting, marteling en kindermisbruik. In mijn optiek slaat de balans daarbij naar de verkeerde kant uit. Vandaar mijn getwitterde idealistische wens om alle religies op te heffen. Daarbij rijst dus de vraag of de wereld zonder religie kil en zonder cultuur zou zijn zoals Jan Dirk kennelijk meent.
Laten we er voor een gedachte-experiment eens van uit gaan dat we alle religies met ingang van volgende maand zouden kunnen opheffen. Zou dat betekenen dat we dan alle cultuur ineens kwijt zijn? Het antwoord is natuurlijk nee. Alle kunst en cultuur uit het verleden blijft gewoon behouden. De kerken, schilderijen en muziekstukken blijven gewoon bestaan en ook onze normen en waarden zouden niet ineens veranderen.
Zou onze cultuur zich bij afwezigheid van religie niet verder ontwikkelen? Ook daarop luidt het antwoord nee. Waar mensen bij elkaar zijn ontwikkelt zich een cultuur, ook zonder religie. Cultuur is immers niets anders dan de manier waarop een samenleving functioneert. Zouden onze normen en waarden zich niet verder ontwikkelen of zouden ze zonder religie gedoemd zijn te verdwijnen? Ook daarop durf ik nee te antwoorden. Er is nooit aangetoond dat alleen religieuze mensen normen en waarden hebben of dat de normen en waarden van religieuze mensen beter of van een hogere orde zijn dan die van atheïsten. Zowel onder religieuze als onder niet-religieuze mensen komen goede en slechte voor, weldoeners en misdadigers, sociale en asociale mensen.
De conclusie is dus dat er ook zonder religie cultuur zal zijn. En of de wereld kil zou zijn zonder religie? Absoluut niet. Warmte komt voort uit liefde en medemenselijkheid en niet uit religies. Ik kan dus dromen van het opheffen van alle religies zonder liefhebber van een onmenselijke, barre, kille wereld zonder cultuur te zijn. Maar ik weet dat het een niet realiseerbare werkelijkheid is, een utopie dus.
Imagine there's no countries
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people living life in peace
You, you may say
I'm a dreamer, but I'm not the only one
I hope some day you'll join us
And the world will be as one
John Lennon
